Minimalny podatek dochodowy

Nowy podatek, czyli co muszą wiedzieć podatnicy

Od 1 stycznia 2024 r. obowiązywał będzie nowy podatek - zwany podatkiem minimalnym. Uregulowany został w art. 24ca ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (ustawie o CIT) i dotyczy spółek będących podatnikami tego podatku oraz podatkowych grup kapitałowych. Podatek minimalny został wprowadzony więc w Polsce i zobaczymy jakie przyniesie efekty gospodarcze. 

Kogo dotyczy podatek minimalny?

Określenie tego, kogo dotyczy podatek minimalny nie jest najprostsze. Niestety przepisy w tym zakresie są rozbudowane i wymagają czasem pogłębionej analizy. Co do zasady jednak podatek ten pojawiać będzie się w przypadku spółek, które:
1. poniosą stratę ze źródła przychodów innych niż zyski kapitałowe albo
2. osiągnęły udział dochodów w stosunku do przychodów z tych źródeł przychodów mniejszy niż 2% (udział dochodów ze źródła przychodów).

Jest to więc podatek, który zapłaci spółka, która albo osiągnęła stratę albo stosunek dochodów do przychodów okazał się niski - co może być istotnym problemem szczególnie dla podmiotów operujących w niskomarżowych branżach. 

Przy czym przepisy ustawy o CIT zawierają szczególną regulację dotyczącą elementów, które nie będą uwzględniane przy obliczeniu straty i udziału dochodu w przychodach. Co stanowi dodatkową komplikację, bo okazuje się, że dane te nie będą prostym powtórzeniem danych wynikających wprost ze sprawozdania finansowego spółki, a wymagać będą dodatkowej kalkulacji. 

Ustaw o CIT zawiera przy tym sporo wyjątków od zastosowania podatku minimalnego. Przykładowo, spółki które rozpoczęły swoją działalność będą zwolnione z tego podatku w pierwszym oraz dwóch kolejnych następujących po sobie latach podatkowych. Wydaje się, że rozwiązanie to może nie być wystarczające, aby zapewnić bezpieczeństwo prawne startupom, które zdecydowanie przez dłuższy okres czasu mogą wykazywać stratę podatkową. Innym interesującym wyjątkiem jest też wyłączenie z podatku minimalnego podmiotów, których udziałowcami, akcjonariuszami albo wspólnikami są wyłącznie osoby fizyczne, jeśli spółki te nie posiadają udziałów (akcji) w innych spółkach (mogą posiadać nie więcej niż 5%), bądź ogółu praw i obowiązków w spółkach niebędących osobą prawną (także mogą posiadać nie więcej niż 5%).

Podatek minimalny - jakiej wysokości podstawa opodatkowania?

Podatek wynosi 10 proc. podstawy opodatkowania. Przy czym znów obliczenie podstawy opodatkowania będzie wymagało:
1. kalkulacji, z uwzględnieniem wartości przychodów ze źródła przychodów innych niż z zysków kapitałowych (1,5% wartości takich przychodów);
2. obliczenia kosztów finansowania dłużnego poniesionych na rzecz podmiotów powiązanych;
3. określenia kosztów niektórych usług, takich jak usługi doradcze, badania rynku, reklamowe, zarządzani i kontroli, przetwarzania danych, ubezpieczeń, gwarancji i tym podobne, opłat za korzystanie z praw i własności intelektualnych, kosztów przeniesienia ryzyka niewypłacalności z tytułu pożyczek i tym podobnych instrumentów. 

Podatnik, który chce skorzystać z uproszczonej metody kalkulacji, będzie mógł takową przyjąć, ale wówczas podstawa opodatkowania będzie odpowiadać 3% wartości osiągniętych przez podatnika w roku podatkowym przychodów ze źródła przychodów innych niż z zysków kapitałowych.

Oczywiście powyższe stanowi ogólne przedstawienie problematyki podatku minimalnego, a przepisy są niestety w przypadku tego instrumentu podatkowego znacznie skomplikowane i każdorazowo wymagają indywidualnego zastosowania. 

Rozliczenie podatku minimalnego - od kiedy?

Podatek minimalny miał pierwotnie obowiązywać z dniem 1 stycznia 2022 r., jednak w wyniku wojny na Ukrainie i związanymi z nią negatywnymi konsekwencjami dla gospodarki zdecydowano się na zwolnienie z tego podatku w latach 2022 i 2023. W efekcie tego nowe przepisy zaczęły obowiązywać od 1 stycznia 2024 r.

Podatek minimalny - dlaczego podmioty zapłacą?

Jak wskazują twórcy niego podatku,  ma on „służyć ograniczeniu działań optymalizacyjnych poprzez opodatkowanie na poziomie minimalnym tych podatników, u których określony dochód lub strata występują permanentnie, a zatem z dużym prawdopodobieństwem w sposób zamierzony. Celem tej regulacji było przy tym ograniczenie nieuzasadnionego wspierania pozycji biznesowej największych grup kapitałowych, z równoczesnym zmniejszeniem bariery wejścia na rynek dla nowych przedsiębiorstw.”

Odliczenie minimalnego podatku dochodowego

Zapłacenie podatku minimalnego nie oznacza, że kwota uiszczonego podatku zostanie całkowicie utracona przez przedsiębiorcę. Będzie on miał bowiem możliwość jej odliczenia od klasycznego podatku CIT w kolejnych latach podatkowych, jeśli osiągnie zysk podlegający opodatkowaniu. 

Interesują Cię nasze treści? Chcesz dostawać powiadomienia?
Zapisz się do newslettera SMW Academy