Od 15 listopada obowiązują dwie nowe przesłanki niegodności dziedziczenia na gruncie polskiego prawa spadkowego - pozwalające na uznanie spadkobiercy za niegodnego. Decyzję taką podejmuje sąd, a w jej efekcie spadkobierca zostaje wyłączony od dziedziczenia
Przed zmianami kodeks cywilny przewidywał następujące przesłanki niegodności dziedziczenia:
1. dopuszczenie się przez spadkobiercę umyślnie ciężkiego przestępstwa przeciwko spadkodawcy;
2. nakłonienie przez spadkobiercę spadkodawcy podstępem lub groźbą do sporządzenia lub odwołania testamentu albo w taki sam sposób przeszkodzenie mu w dokonaniu jednej z tych czynności;
3. umyślne ukrycie lub zniszczenie testamentu spadkodawcy, podrobienie lub przerobienie jego testament albo świadome skorzystanie z testamentu przez inną osobę podrobionego lub przerobionego.
Od 15 listopada 2023 r. w art. 928 Kodeksu cywilnego znajdują się dwie nowe przesłanki uznania spadkobiercy za niegodnego dziedziczenia:
1. uporczywe uchylanie się od wykonywania wobec spadkodawcy obowiązku alimentacyjnego określonego co do wysokości orzeczeniem sądowym, ugodą zawartą przed sądem albo innym organem albo inną umową;
2. uporczywe uchylanie się od wykonywania obowiązku pieczy nad spadkodawcą, w szczególności wynikającego z władzy rodzicielskiej, opieki, sprawowania funkcji rodzica zastępczego, małżeńskiego obowiązku wzajemnej pomocy albo obowiązku wzajemnego szacunku i wspierania się rodzica i dziecka.
Obie przesłanki mają na celu wyłączenie od dziedziczenia osób, które nie spełniały w stosunku do spadkodawców przede wszystkim obowiązków alimentacyjnych i obowiązków związanych z opieką.
Jak wskazano w uzasadnieniu do zmiany Kodeksu cywilnego: "Dostrzeżenie potrzeby rozszerzenia przesłanek niegodności dziedziczenia o zachowania szczególnie naganne polegające na uporczywym uchylaniu się od wykonywania wobec spadkodawcy obowiązku alimentacyjnego, określonego co do wysokości orzeczeniem sądowym, ugodą zawartą przed sądem albo innym organem albo inną umową lub od wykonywania nad nim obowiązku pieczy legło u podstaw proponowanej zmiany art. 928 § 1 k.c. Państwo powinno bowiem reagować na nieetyczne zachowania spadkobierców, naruszające szczególnie cenne dobra osobiste spadkodawców, takie jak m.in. życie, zdrowie, godność, które są wartościami konstytucyjnymi podlegającymi szczególnej ochronie. Powszechnie nieakceptowane są zdarzenia, w następstwie których majątek spadkodawcy otrzymuje osoba, która swoim karygodnym, często nacechowanym złą wolą, zaniechaniem uniemożliwiała za życia spadkodawcy zaspokojenie jego podstawowych potrzeb życiowych".
Interesują Cię nasze treści? Chcesz dostawać powiadomienia?
Zapisz się do newslettera SMW Academy